Zettelkasten
Zettelkasten (Germane: 'Notkesto') estas kolekto de etaj informoj stokitaj ene de "Zettels" (germane: slipoj), paperaj slipoj aŭ kartoj, kiuj povas esti ligitaj unu al la alia per subjektotitoloj aŭ aliaj metadatenoj kiel ekzemple nombroj kaj etikedoj[1][2]. ĝi ofte estis utiligita kiel sistemo de notado kaj persona scioadministrado por esplorado, studo kaj skribo[3].
En 1980-aj jaroj, la Notkesto komencis esti utiligita kiel metaforo en la interfaco de kelkaj hipertekstaj personaj sciobazaj programaroj kiel ekzemple NoteCards[4][5][6][7][8]. En la 1990-aj jaroj tia programaro inspiris la inventon de vikioj[9].
Pravigo de la metodo de Notkesto[redakti | redakti fonton]
Inter la komunaj spertoj, kiujn la plej multaj homoj havas dum sia vivo, kutime dum sia vivo kiel studentoj, estas la tasko de "skribi" ion.
Dum via vivo kiel studento, aŭ kiel profesiulo, se vi okupiĝos pri kariero en akademio, vi devos verki plurajn specojn de skribitaj akademiaj pecoj: tezo, eseoj, artikoloj, eĉ tutaj libroj. Ĉio ĉi povas esti kolektive nomita "la fina produkto de skribo".
Tamen, oni malofte diskutas "KIEL" verki la finan produkton. Kaj kiam vi provas demandi kiel efektive skribi iun el ĉi tiuj, vi kutime trovos vin antaŭ "gvidiloj" kiuj estas malpli ol helpemaj, ĉar ili fokusiĝas al la malĝustaj aferoj, aŭ donas la malĝustan ordon al la reala procezo de skribado.
Tiuj "gvidiloj" kutime temigas pri la plej surfaca strukturo de la skriba fina produkto aŭ nur la "formatado" (kaj en modernaj tempoj tiu speciala formatado kutime povas esti pritraktita aŭtomate per speciala programaro, igante la "formatigan" gvidilon eĉ malpli helpema), sed ĉi tiuj gvidiloj ne diras al vi kiel plenigi ĝin nek per kio.
Rezulte, plej multaj homoj trovos sin antaŭ "la malplena paĝo", kaj ili ne scios eĉ kiel komenci skribi.
La kialo de tio, kutime komenciĝas per la problemo, kiel la supozitaj gvidiloj diras al vi "skribi", ĉar la kutima unua paŝo, kiun ili prezentas al vi, estas "elekti temon". Sed se vi eĉ neniam aŭdis ion pri iu temo, kiel precize vi "elektos" ion aparte pri tiu temo.
Tial, la reala unua paŝo antaŭ skribi ion ajn estas LEGI ion. Post kiam vi iomete konas la bazojn de temo, TIAM vi povas elekti temon.
Tamen, la plej bona maniero legi, estas ankaŭ preni notojn samtempe. Multaj gvidlibroj ankaŭ rekomendas substreki aŭ emfazi gravajn ideojn ene de la teksto, aŭ skribi mallongan komenton de viaj propraj pensoj ĉe la marĝenoj. Tamen, estis malkovrite de lastatempaj studoj, ke ĉi tiuj teknikoj ne estas tiel efikaj kiel ili ŝajnas.
La plej bona tekniko por efektive kompreni novajn ideojn estas "refrazi" tion, kion vi legas per viaj propraj vortoj. Ĉi tio devigas vian cerbon efektive prilabori tion, kion vi legas.
Sed vi evidente ne povas skribi ĉion, kaj foje vi povas simple preni tre mallongajn notojn, ĉar eble la informo kiun vi havas, estas prezentita en prelego, kie malfacilas efektive sekvi ĉion, pri kio la prezentisto parolas.
Kaj tiel, plej multaj homoj, kiuj iras al ĉi tiuj prelegoj, kutime forgesas pri ili en unu aŭ du tagoj, kaj tiam ili havas problemojn rememori pri kio ili eĉ temis.
Feliĉe, ĉi tiu problemo jam havas solvon, ĝi nomiĝas la "zettelkasten" aŭ "notkesto" tekniko.[10]
Resumo de la metodo de Notkesto[redakti | redakti fonton]
"Zettelkasten" estas germane por "kesto de notoj" aŭ simple "notkesto".
La ideo malantaŭ la tekniko estas certigi, ke kiam vi volas skribi pri aparta temo, vi faros tion havante aron da notoj kiuj jam estas skribitaj pri tiu temo, tiel ke vi nur devos "organizi" la notojn, kaj eble iom reverku ilin, sed ĝenerale la plej multaj el la ideoj estas jam skribitaj, kaj oni povas facile trovi la "ligojn" inter tiu ĉi ideo kaj tiu alia, kaj ankaŭ tiu sekvanta.
Ĉi tiu tekniko konsistas el konservi serion de notoj/kartoj ene de skatolo aŭ kesto.
Ĉiu noto havas nur unu ideon en ili. La kartoj kutime havas referencon de kie venis la ideo (artikolo, libro kaj paĝo, ktp.), kaj identigan numeron aŭ kodon.
La identiga numero havas nur unu celon: konservi la noton/karton en la sama pozicio rilate al aliaj notoj, tiel ke la notoj kiuj havas rilatajn ideojn estas konservitaj relative proksime unu al la alia.
Ĉiu karto ankaŭ havas liston de aliaj notoj al kiuj ili rilatas.
Ekzemple, se vi havas karton pri "legomoj", kun identiga numero 1a2b, kaj alian karton pri "laktuko" kun identiga numero 4d4d, tiam vi povus skribi la numeron "4d4d" en la "legomoj" karto, kaj la numero "1a2b" en la "laktuko" karto, kaj tiel vi scios, ke la du ideoj rilatas.
Por iom pli specifa, la tekniko postulas la sekvajn paŝojn por esti efika:
1. Skribu "pasemajn" notojn.
2. Skribu "literaturajn" notojn
3. Skribu "ĉiamdaŭrajn" notojn
4. konservi trakon de la temoj en indekso.
5. kiam vi volas skribi pri temo, vi povas uzi vian indekson por trovi "eniran karton" pri la temo.
Kio estas "pasema" noto?[redakti | redakti fonton]
Pasema noto estas simple rapida "rememorigilo" pri io, kion vi legis ie. Ĝi povus esti teksto, kiun vi substrekis aŭ emfazis, aŭ eble komenton ĉe la marĝenoj, kiujn vi skribis, aŭ nur noton, kiun vi skribas sur aparta papero.
Tamen, ĉi tiuj pasaj notoj estas supozeble "prilaboritaj kaj forĵetitaj" en relative mallonga tempo (mi rekomendas maksimuman tempodaŭron de tri tagoj).
Por prilabori ĉi tiujn pasemajn notojn, vi uzas la aliajn du specojn de notoj, la "literaturajn" notojn, kaj la "ĉiamdaŭrajn" notojn.
Kio estas la "literaturaj" notoj?[redakti | redakti fonton]
La literaturaj notoj estas esence rapida resumo de libro aŭ artikolo, kiun vi legis.
En la literatura noto, vi skribas la nomon de la libro/artikolo, kaj eble la aŭtoro kaj jaro, kiam ĝi estis skribita, aŭ iujn ajn aliajn necesajn identigajn signojn por certigi, ke vi scias, kiun libron aŭ artikolon vi legis sen konfuzo.
En la literatura noto vi ankaŭ povus skribi la identigajn kodojn al pluraj el la ideoj, kiujn vi legis kaj aldonis en viajn "ĉiamdaŭrajn" notojn, por ke vi trovu la kernajn ideojn de la libro/artikolo sen la neceso de relegi la tutan tekston denove.
Kio estas la "ĉiamdaŭraj" notoj?[redakti | redakti fonton]
La ĉiamdaŭraj notoj estas la "kerno" de la "notkesto" tekniko. Ĉi tiuj estas la kartoj kiuj enhavas nur unu ideon per karto, Identigan kodon, kaj referencojn al aliaj kartoj, kaj la fonto de kie vi trovis la ideon mem (ĝi povus esti nur referenco al la "literaturo" karto kiu vi devus fari).
Por fari ĉiamdaŭran noton, vi uzas la "pasemajn" notojn kiel bazon. La pasemaj notoj estas kutime nekompletaj, aŭ tro mallongaj por havi la plenan ideon, kiun vi volis esprimi. Do por prilabori paseman noton, vi devus esti kapabla rememori, kio estis la kunteksto, aŭ kial vi prenis tiun apartan paseman noton, tial vi devus rapide prilabori la paseman noton, por ke vi ne forgesu la kuntekston.
En la "ĉiamdaŭra" noto vi devas skribi la plena ideon, kaj vi devas skribi ĝin PER VIAJ VORTOJ. Ĉi tio estas grava, ĉar se vi skribas la ideon kiel vorto-por-vorta kopio de la fonto, via menso ne devos prilabori tion, kion la teksto provas diri. Do fariĝas necese, ke vi reformu la ideon kun aliaj vortoj.
Kial kaj kiel konservi indekson?[redakti | redakti fonton]
Dum via kolekto de notoj kreskos, estos malfacile provi trovi "kie" vi devus meti novan noton, aŭ novan ideon. Do por faciligi ĉi tiun taskon, vi devas konservi apartan "Indeksan skatolon", kie anstataŭ hazardaj identiga-kodoj, vi havos "ŝlosilvorton" aŭ "temon" por ĉiu karto, kaj ĉiu el ĉi tiuj kartoj havos la udentigajn kodojn (kodo de "enira karto") en la "ĉiamdaŭra"-notoj-kolekto.
Vi ne devas skribi ĈIUJN identigilojn al la kartoj kiuj rilatas al tiu aparta ŝlosilvorto, se vi jam skribis la ligon de unu el ili al la sekva, kaj tiu al la sekva. Tial ili estas "eniraj kartoj", ĉar ili donas al vi eniron al longa-ĉeno de rilataj notoj.
Tamen, se estas pli ol unu "ĉeno" de notoj kiuj rilatas al tiu ŝlosilvorto, tiam vi povas skribi en la indekso alian identigilon por la "enira karto" en la ĉiamdaŭraj notoj.
Kiel verki "la finan produkton"[redakti | redakti fonton]
Post kiam vi havas bonan kaj decan kolekton de ĉiamdaŭraj notoj, ĉio kion vi devas fari nun estas repreni temon el la indekso, kaj sekvi la eniraj-kartojn, kaj la postajn ĉenojn de notoj, kiuj rilatas unu al la alia, kaj tiel vi havos dekojn da jam-skribitaj-ideoj pri la temo kaj la multaj ideoj rilataj al tiu temo.
Nun nur restas uzi tekstredaktilon (kiel Microsoft Word, LibreOffice Writer, aŭ LaTeX) por reorganizi la aron de notoj en kohera maniero, kaj povu redakti ilin kiel vi volas.
Post kiam la kerna mesaĝo estas skribita, nun vi povas komenci la procezon de formatado kiel la taŭgaj gvidiloj sugestis. Vi ankaŭ devus inkluzivi bibliografion kun viaj fontoj.[11]
Kaj vi finis. Vi skribis la "finan produkton" de skribo.[10]
Bibliografio[redakti | redakti fonton]
- ↑ Moeller, Hans-Bernhard (1989) [1971]. "Perception, Word-Play, and the Printed Page: Arno Schmidt and his Poe Novel". In Matuz, Roger (ed.). Contemporary Literary Criticism: Excerpts from Criticism of the Works of Today's Novelists, Poets, Playwrights, and Other Creative Writers. Vol. 56. Detroit; London: Gale Research. p. 392. ISBN 978-0-8103-4430-3. ISSN 0091-3421. "'Zettel' is German for an index card, and a 'Zettelkasten' is a writer's index card file. Schmidt prepared for Zettels Traum with a collection of more than 100,000 index cards in his legendary card file"
- ↑ Eco, Umberto (2015) [1977]. "The Work Plan and the Index Cards". How to Write a Thesis. Translated by Caterina Mongiat Farina and Geoff Farina. Cambridge, MA: MIT Press. pp. 107–144. doi:10.7551/mitpress/10029.003.0008. ISBN 978-0-262-52713-2. JSTOR j.ctt17kk9g5.10. OCLC 897401730. A book on the same topic published a decade earlier was: Teitelbaum, Harry (1966). "Note-taking". How to Write Theses: A Guide to the Research Paper. Monarch Notes and Study Guides. Vol. 888–8. New York: Distributed by Monarch Press. pp. 29–39. ISBN 978-0-671-18726-2. OCLC 189085.
- ↑ Mattern, Shannon (December 2020). "The Spectacle of Data: A Century of Fairs, Fiches, and Fantasies". Theory, Culture & Society. 37 (7–8): 133–155 (146). doi:10.1177/0263276420958052. S2CID 225124110. "Over the decades, cards put to personal use have provided aesthetic and intellectual inspiration to myriad artists, writers, and designers."
- ↑ Conklin, Jeff (September 1987). "Hypertext: An Introduction and Survey" (PDF). Computer. 20 (9): 17–41. doi:10.1109/MC.1987.1663693. S2CID 9188803. Archived (PDF) from the original on 2017-08-13. "One kind of manual hypertext is the traditional use of 3×5 index cards for note taking. Note cards are often referenced to each other, as well as arranged hierarchically (for example, in a shoebox or in rubber-banded bundles). A particular advantage of note cards is that their small size modularizes the notes into small chunks. The user can easily reorganize a set of cards when new information suggests a restructuring of the notes. ... Perhaps the best known version of full hypertext [software] is the NoteCards system developed at Xerox PARC."
- ↑ Neuwirth, Christine; Kaufer, David; Chimera, Rick; Gillespie, Terilyn (November 1987). "The Notes Program: A Hypertext Application for Writing from Source Texts". HYPERTEXT '87: Proceedings of the ACM Conference on Hypertext: November 13–15, Chapel Hill, North Carolina. New York: Association for Computing Machinery. pp. 121–141. doi:10.1145/317426.317437. ISBN 978-0-89791-340-9. OCLC 612420419. "The Notes program has an analog in earlier technology: 3×5 note cards. The following section, which outlines some key components in the writing process, lays the theoretical groundwork for exploring the benefits of note cards for writers, the limitations of conventional note cards, and the expected benefits of computer-based note cards. ... At least one of the general network-based editors, NoteCards, could probably be specialized to support the task-optimized linking of the Notes program."
- ↑ Halasz, Frank G. (July 1988). "Reflections on NoteCards: Seven Issues for the Next Generation of Hypermedia Systems". Communications of the ACM. 31 (7): 836–852. doi:10.1145/48511.48514. "NoteCards was designed to help people work with ideas. Its intended users are authors, researchers, designers, and other intellectual laborers engaged in analyzing information, constructing models, formulating arguments, designing artifacts, and generally processing ideas. The system provides the user with a network of electronic notecards interconnected by typed links. ... Fileboxes are specialized cards that can be used to organize or categorize large collections of notecards."
- ↑ Lin, Liang-Yi (1989). Learning to Use Hypertext Systems with Metaphors: An Interface Design Perspective (Ed.D. thesis). Urbana, IL: University of Illinois at Urbana-Champaign. ISBN 979-8-207-82289-1. OCLC 23103660. ProQuest 303766704. "NoteCards provides the user with a "semantic network" of electronic notecards interconnected by typed links. This network serves as a medium in which the user can represent collections of related ideas. It also functions as a structure for organizing, storing, and retrieving information. In the NoteCards system, a note card is an electronic generalization of the 3 by 5 paper note card. ... Links are used to interconnect individual note cards into networks or structures of related cards. ... The note card metaphor embodied some of the important elements of hypertext systems which the book metaphor did not have."
- ↑ Nielsen, Jakob (1995). "NoteCards (1985)". Multimedia and Hypertext: The Internet and Beyond. Boston: AP Professional. pp. 47–50. ISBN 978-0-12-518408-3. OCLC 31709144. "NoteCards may be the most famous of the original hypertext research systems ... Each node is a single notecard ... The links are typed connections between cards."
- ↑ Leuf, Bo; Cunningham, Ward (2001). The Wiki Way: Quick Collaboration on the Web. Boston: Addison-Wesley. pp. 15, 365. ISBN 978-0-201-71499-9. OCLC 45715320. "Ward called it 'the simplest online database that could possibly work'. In 1994, he wanted a quick way to collaboratively publish software patterns on the Web. Ideas that had developed from his work with program development and HyperCard stacks went into it, and the first 'wiki server' was born. ... Wiki shares some history with the use of index cards in object-oriented programming. Both Wiki and CRC Cards credit an unpublished HyperCard stack as their common ancestor."
- ↑ 10,0 10,1 Sönke Ahrens. (2022). How to Take Smart Notes: One Simple Technique to Boost Writing, Learning and Thinking. Archived
- ↑ Peterson, J. B. (2018). Essay Writing Guide. Available Online. Also Archived. GoodReads: 40031855